بازار فارکس بهعنوان یکی از بزرگترین و پویاترین بازارهای مالی جهان، همواره در حال تحول و تغییر است. این تحولات نیاز به استراتژیهای معاملاتی نوین و بهروز را بیشاز پیش ضروری میسازد. جدیدترین استراتژیهای فارکس نهتنها به سرمایهگذاران کمک میکنند تا در این محیط پیچیده و نوسانپذیر عملکرد بهتری داشته باشند، بلکه آنها را قادر میسازند تا با بهرهگیری از فناوریهای پیشرفته و تحلیلهای دقیقتر، فرصتهای سودآوری بیشتری را شناسایی کنند. در این مقاله به بررسی جدیدترین استراتژی فارکس خواهیم پرداخت و بررسی خواهیم کرد که دقیقاً جدیدترین استراتژی فارکس چیست؟ با ما همراه باشید.
بازار فارکس؛ نگاهی جامع
پیشاز بررسی انواع جدیدترین استراتژی فارکس، باید گفت که بازار فارکس که بهطور رسمی بهعنوان بازار تبادل ارز خارجی شناخته میشود، بزرگترین و مایعترین بازار مالی در جهان است. این بازار بهطور شبانهروزی و پنجروزه در هفته فعال است و از نظر حجم معاملات، حجم مبادلات روزانۀ آن به بیشاز ۶ تریلیون دلار میرسد. فعالیت در این بازار شامل خرید و فروش ارزهای مختلف با هدف کسب سود از تغییرات نرخ تبادل آنها میشود.
ویژگیهای کلیدی بازار فارکس عبارتاند از:
- حجم و نقدینگی بالا: بازار فارکس با حجم معاملاتی فوقالعاده بالا و نقدینگی زیاد، امکان انجام معاملات بزرگ و کوچک را با حداقل تأثیر بر قیمت فراهم میکند. این ویژگی باعث میشود که بازار فارکس جذابیت زیادی برای سرمایهگذاران و معاملهگران حرفهای داشته باشد.
- بازار ۲۴ ساعته: فارکس در تمام طول هفته بهصورت ۲۴ ساعته فعال است از روز دوشنبه صبح در سیدنی آغاز میشود و تا جمعه عصر در نیویورک ادامه دارد. این زمانبندی به معاملهگران این امکان را میدهد که در هر زمان از روز به معاملات خود بپردازند و به تغییرات سریع بازار واکنش نشان دهند.
- تنوع ارزها: بازار فارکس شامل انواع ارزها از جمله دلار آمریکا، یورو، پوند استرلینگ، ین ژاپن و غیره است. این تنوع به معاملهگران این امکان را میدهد که از فرصتهای تجاری مختلف بهرهبرداری کنند و به استراتژیهای مختلف معاملاتی بپردازند.
- سازوکار مبتنی بر تقاضا و عرضه: قیمت ارزها در بازار فارکس تحت تأثیر نیروهای عرضه و تقاضا قرار دارد. عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی میتوانند بر نرخ ارزها تأثیر بگذارند و نوسانات قابلتوجهی را ایجاد کنند.
- معاملهگران و شرکتکنندگان مختلف: بازار فارکس بهطور گستردهای شامل معاملهگران فردی، مؤسسات مالی، بانکهای مرکزی، شرکتهای بزرگ و سرمایهگذاران نهادی است. این تنوع شرکتکنندگان به افزایش پیچیدگی و عمق بازار کمک میکند.
استراتژیهای فارکس
استراتژیهای فارکس ابزارهای مهمی برای معاملهگران هستند که به آنها کمک میکنند تا در بازار پیچیده و نوسانپذیر ارزها تصمیمات بهتری بگیرند. این استراتژیها براساس تحلیلهای مختلف و اهداف معاملاتی طراحی شدهاند و میتوانند به بهینهسازی سود و کاهش ریسک کمک کنند. در اینجا به بررسی انواع مختلف استراتژیهای فارکس و نحوه عملکرد آنها پرداخته میشود:
تحلیل تکنیکال
تحلیل تکنیکال بر پایه بررسی دادههای تاریخی قیمت و حجم معاملات استوار است و برای پیشبینی روندهای آینده بازار استفاده میشود. این استراتژیها شامل ابزارهای مختلفی هستند از جمله:
- اندیکاتورها و نوساننماها: ابزارهایی مانند میانگینهای متحرک (MA)، شاخص قدرت نسبی (RSI) و باندهای بولینگر که برای تحلیل روندها، شناسایی نقاط ورود و خروج و مدیریت ریسک به کار میروند.
- الگوهای نموداری: الگوهایی مانند سر و شانه، الگوی مثلث و الگوی پرچم که میتوانند به شناسایی روندها و نقاط تغییر روند کمک کنند.
تحلیل فاندامنتال (بنیادی)
تحلیل بنیادی به بررسی عوامل اقتصادی، سیاسی و اجتماعی که بر ارزش ارزها تأثیر میگذارند، متمرکز است. این استراتژیها شامل تحلیل دادههای اقتصادی مانند نرخ بهره، گزارشهای اشتغال و دادههای تولید ناخالص داخلی (GDP) است. معاملهگران با استفاده از این تحلیلها میتوانند پیشبینیهای دقیقی درباره حرکتهای آتی بازار انجام دهند.
استراتژی روند
استراتژیهای روندی براساس این اصول عمل میکنند که قیمتها در روندهای مشخص حرکت میکنند و با پیروی از این روندها میتوان به سود رسید. این استراتژیها شامل استفاده از ابزارهایی مانند میانگینهای متحرک و خطوط روند است. معاملهگران تلاش میکنند تا در طول روند صعودی خرید کنند و در طول روند نزولی بفروشند.
استراتژی نوسانی
استراتژیهای نوسانی به معاملهگران این امکان را میدهند که از نوسانات کوتاهمدت بازار بهرهبرداری کنند. این استراتژیها معمولاً شامل شناسایی نقاط بیشخرید و بیشفروش با استفاده از نوساننماها و تحلیل تکنیکال است. هدف این استراتژیها کسب سود از تغییرات قیمتی که در طی چند روز تا چند هفته اتفاق میافتند، است.
اسکالپینگ
اسکالپینگ شامل انجام معاملات بسیار کوتاهمدت است؛ معمولاً در بازههای زمانی دقیقهای. هدف اسکالپرها کسب سودهای کوچک و مکرر از تغییرات قیمتهای جزئی است. این استراتژیها نیازمند دقت بالا، سرعت عمل و نظارت مداوم بر بازار هستند.
استراتژی پوشش ریسک
استراتژیهای پوشش ریسک برای کاهش تأثیر نوسانات بازار و حفاظت از سرمایه در برابر زیانهای احتمالی طراحی شدهاند. این استراتژیها معمولاً شامل استفاده از ابزارهای مالی مانند قراردادهای آتی (Futures)، گزینهها (Options) و قراردادهای مبادلهای (Swaps) است.
با پیشرفت فناوری، استراتژیهای مبتنی بر تحلیل دادههای کلان و الگوریتمی بهطور فزایندهای مورد توجه قرار گرفتهاند. این استراتژیها شامل استفاده از الگوریتمهای پیچیده و هوش مصنوعی برای تحلیل دادههای بزرگ و پیشبینی حرکات بازار است. این نوع استراتژیها به سرعت و دقت بالای تصمیمگیری کمک میکنند و میتوانند به بهینهسازی فرایندهای معاملاتی منجر شوند.
استراتژی ۵۰ پیپ در روز
استراتژی ۵۰ پیپ در روز یکی از روشهای معاملاتی محبوب در بازار فارکس است که به هدف کسب ۵۰ پیپ سود روزانه از هر معامله طراحی شده است. پیپ که مخفف “Percentage in Point” است، کوچکترین واحد تغییر قیمت در جفتارزها به شمار میآید. این استراتژی بهویژه برای معاملهگران روزانه و کسانی که بهدنبال سودهای مکرر و پایدار هستند، مناسب است. در اینجا به بررسی جامع این استراتژی، اصول اساسی آن و نحوه پیادهسازی آن پرداخته میشود.
استراتژی ۵۰ پیپ در روز به این منظور طراحی شده است که معاملهگران با هدف کسب ۵۰ پیپ سود از هر معامله، فعالیت کنند. این استراتژی معمولاً براساس تحلیلهای تکنیکال و استفاده از ابزارهای مختلف تحلیلی مانند اندیکاتورها و الگوهای نموداری انجام میشود. هدف این است که روزانه با توجه به شرایط بازار، حداقل ۵۰ پیپ سود کسب شود که ممکن است از طریق یک یا چند معامله تأمین شود.
- انتخاب جفتارز مناسب: برای اجرای این استراتژی، انتخاب جفتارزهایی که نوسانات کافی و نقدینگی بالا دارند، بسیار مهم است. جفتارزهایی مانند EUR/USD، GBP/USD و USD/JPY معمولاً برای این نوع استراتژی مناسب هستند.
- تعیین حد سود و حد ضرر: برای کاهش ریسک و مدیریت بهتر معاملات، تعیین حد سود و حد ضرر (Stop-Loss) ضروری است. حد سود باید به اندازهای بزرگ باشد که به هدف ۵۰ پیپ برسد درحالیکه حد ضرر باید بهطور منطقی نزدیک به نقطه ورود تنظیم شود تا از زیانهای بزرگ جلوگیری شود.
- انتخاب زمان مناسب برای معامله: اجرای استراتژی ۵۰ پیپ در روز نیازمند انتخاب زمانهای مناسب برای ورود و خروج از معاملات است. این زمانها معمولاً با توجه به فعالیتهای بازار و ساعات پرنوسان تعیین میشوند. بهعنوانمثال، ساعات همپوشانی بین بازارهای لندن و نیویورک میتواند فرصتهای خوبی برای این استراتژی فراهم کند.
- استفاده از تحلیلهای تکنیکال: تحلیل تکنیکال ابزار اصلی برای شناسایی نقاط ورود و خروج است. استفاده از اندیکاتورهایی مانند میانگینهای متحرک (MA)، شاخص قدرت نسبی (RSI) و خطوط روند میتواند به تعیین نقاط خرید و فروش کمک کند.
- تحلیل بازار: پیشاز ورود به معامله، تحلیل دقیق بازار برای شناسایی روندها و نقاط کلیدی بسیار مهم است. ابزارهای تکنیکال مانند نمودارهای شمعی و الگوهای قیمتی میتوانند به شناسایی نقاط ورود و خروج کمک کنند.
استراتژی چارت روزانه
استراتژی چارت روزانه، جدیدترین استراتژی فارکس است که براساس تحلیل دادههای قیمت روزانه و الگوهای نموداری طراحی شده است. این استراتژی به معاملهگران کمک میکند تا با استفاده از تحلیلهای روزانه، تصمیمات معاملاتی بهتری بگیرند و از نوسانات روزانه بازار بهرهبرداری کنند.
استراتژی چارت روزانه به تحلیل نمودارهای قیمتی براساس دادههای روزانه، یعنی قیمتهای بازشدن، بستهشدن، بالاترین و پایینترین قیمتها در هر روز معاملاتی، متمرکز است. این استراتژی معمولاً برای تعیین روند کلی بازار و شناسایی نقاط ورود و خروج استفاده میشود. نمودارهای روزانه که بهطور معمول بهعنوان نمودارهای کندلاستیک یا میلهای (Bar Chart) نمایش داده میشوند، ابزارهای کلیدی برای اجرای این استراتژی هستند.
- تحلیل روند کلی بازار: استراتژی چارت روزانه به تحلیل روند کلی بازار توجه دارد. تشخیص روند اصلی (صعودی، نزولی یا جانبی) از طریق بررسی الگوهای قیمتی و خطوط روند، اساس این استراتژی است.
- استفاده از الگوهای قیمتی: الگوهای قیمتی مانند الگوی سر و شانه، الگوی دو قله و دو دره و الگوهای مثلث به شناسایی نقاط تغییر روند و نقاط ورود و خروج کمک میکنند.
- اندیکاتورهای تکنیکال: استفاده از اندیکاتورهای تکنیکال مانند میانگینهای متحرک (MA)، شاخص قدرت نسبی (RSI) و MACD به تحلیل دقیقتر و تأیید سیگنالها کمک میکند. این اندیکاتورها میتوانند نقاط خرید و فروش را تأیید یا رد کنند.
- مدیریت ریسک: تعیین حد سود و حد ضرر برای هر معامله بخش مهمی از این استراتژی است. این کار به کنترل ریسک و محافظت از سرمایه کمک میکند.
- تحلیل مقدماتی بازار: پیشاز شروع به معامله، تحلیل دقیق وضعیت بازار براساس نمودارهای روزانه ضروری است. این شامل بررسی روندهای کلی، شناسایی نقاط حمایتی و مقاومتی و تحلیل الگوهای قیمتی است.
- انتخاب جفتارز مناسب: انتخاب جفتارزهایی که نوسانات کافی و حجم معاملاتی بالا دارند به شناسایی فرصتهای معاملاتی بهتر کمک میکند. جفتارزهای پرنوسان و مایع معمولاً برای استراتژیهای چارت روزانه مناسبتر هستند.
- تعیین نقاط ورود و خروج: براساس تحلیل تکنیکال، نقاط ورود و خروج برای هر معامله تعیین میشود. این نقاط باید براساس سیگنالهای تحلیل تکنیکال و الگوهای قیمتی انتخاب شوند.
- مدیریت موقعیتها: پساز ورود به معامله، نظارت مستمر بر موقعیت و تنظیم حد سود و حد ضرر براساس تغییرات بازار انجام میشود. این کار به مدیریت بهتر ریسک و بهرهبرداری از نوسانات بازار کمک میکند.
- بررسی و تحلیل عملکرد: پساز بستن معامله، بررسی عملکرد و تحلیل نتایج به بهبود استراتژی و اصلاح نقاط ضعف کمک میکند. این فرایند شامل تحلیل دلایل موفقیت یا شکست معامله و اعمال تغییرات لازم است.
استراتژی یک ساعته
این نمونه یکی از جدیدترین استراتژی های فارکس است. استراتژی یک ساعته در فارکس به استفاده از تحلیل نمودارهای یک ساعته برای تصمیمگیریهای معاملاتی اشاره دارد. این استراتژی به معاملهگران این امکان را میدهد تا از نوسانات کوتاهمدت بازار بهرهبرداری کنند و معاملات خود را در فواصل یک ساعته تنظیم کنند. در این استراتژی، تحلیل تکنیکال شامل استفاده از اندیکاتورهایی مانند میانگینهای متحرک، RSI و MACD برای شناسایی نقاط ورود و خروج است.
مراحل کلیدی:
- تحلیل نمودار یک ساعته: شناسایی روندها و نقاط کلیدی قیمتی؛
- استفاده از اندیکاتورها: تأیید سیگنالهای ورود و خروج با اندیکاتورهای تکنیکال؛
- تعیین حد سود و حد ضرر: برای مدیریت ریسک و حفاظت از سرمایه؛
- نظارت بر بازار: تنظیمات و تغییرات را در طول روز بررسی کنید؛
- این استراتژی نیازمند نظارت مداوم و واکنش سریع به تغییرات قیمت است.
استراتژی هفتگی
استراتژی هفتگی در فارکس به استفاده از تحلیل نمودارهای هفتگی برای تصمیمگیریهای معاملاتی بلندمدت و کمتغییر میپردازد. این استراتژی مناسب برای معاملهگران و سرمایهگذاران است که تمایل به خرید و فروش کمتر و حفظ موقعیتهای طولانیمدت دارند.
مراحل کلیدی:
- تحلیل نمودار هفتگی: شناسایی روند کلی بازار و نقاط حمایت و مقاومت بلندمدت؛
- استفاده از اندیکاتورها: به کارگیری ابزارهایی مانند میانگینهای متحرک، MACD و RSI برای تأیید روند و سیگنالهای معاملاتی؛
- تعیین نقاط ورود و خروج: براساس تحلیلهای هفتگی، تصمیمگیری درباره خرید یا فروش؛
- مدیریت ریسک: تنظیم حد سود و حد ضرر مناسب برای هر معامله به منظور کنترل ریسک.
استراتژی هفتگی به کاهش تأثیر نوسانات کوتاهمدت و تمرکز بر روندهای بلندمدت کمک میکند و به معاملهگران این امکان را میدهد تا با توجه به تغییرات بنیادی و اقتصادی بازار تصمیمگیری کنند.
استراتژی پرایس اکشن
استراتژی پرایس اکشن (Price Action) یکی از روشهای محبوب در تحلیل تکنیکال است که براساس تحلیل مستقیم حرکت قیمت و الگوهای قیمتی بدون نیاز به اندیکاتورهای پیچیده عمل میکند. این استراتژی به معاملهگران این امکان را میدهد که تصمیمات معاملاتی خود را براساس رفتار واقعی قیمت در بازار بگیرند.
مفاهیم کلیدی:
- الگوهای قیمتی: تحلیل الگوهایی مانند کندلاستیکهای منفرد (مثل دوجی و همر) و الگوهای ترکیبی (مثل الگوی سر و شانه یا دو قله) برای شناسایی نقاط ورود و خروج؛
- سطوح حمایت و مقاومت: شناسایی نقاط کلیدی قیمتی که قیمت در آنها تمایل به توقف یا برگشت دارد. این سطوح میتوانند به تعیین نقاط ورود و خروج کمک کنند؛
- سایهها و بدنه کندلها: تحلیل سایهها و بدنه کندلها برای درک قدرت و جهت حرکت بازار. سایههای بلند معمولاً نشاندهندۀ فشار قوی خریداران یا فروشندگان هستند؛
- ترندها و خطوط روند: شناسایی و دنبالکردن خطوط روند برای درک جهت کلی بازار و تعیین نقاط ورود براساس ادامه یا تغییر روند.
استراتژی دنبالهروی روند
نمونه دیگر جدیدترین استراتژی فارکس، استراتژی دنبالهروی روند (Trend Following) است که براساس شناسایی و پیروی از روندهای بازار عمل میکند. این استراتژی به معاملهگران این امکان را میدهد تا با دنبالکردن جهت کلی بازار از نوسانات بزرگ قیمتی بهرهبرداری کنند و سود کسب کنند.
مفاهیم کلیدی:
- شناسایی روند: تعیین جهت کلی حرکت قیمت (صعودی، نزولی یا جانبی) با استفاده از ابزارهایی مانند خطوط روند و میانگینهای متحرک؛
- ابزارهای تحلیل تکنیکال: استفاده از اندیکاتورهایی مانند میانگینهای متحرک (MA)، شاخص قدرت نسبی (RSI) و MACD برای تأیید روند و سیگنالهای ورود و خروج؛
- نقاط ورود و خروج: ورود به بازار در طول روندهای صعودی و خروج در پایان روند یا هنگام شواهدی از تغییر روند.
مراحل کلیدی:
- تحلیل روند بازار: استفاده از نمودارهای قیمتی و ابزارهای تحلیل تکنیکال برای شناسایی روند غالب. معمولاً، روندها به سه دسته تقسیم میشوند: صعودی، نزولی و جانبی؛
- ورود به معامله: ورود به خرید در روندهای صعودی و فروش در روندهای نزولی. این کار میتواند براساس سیگنالهای تأییدشده از اندیکاتورها یا الگوهای قیمتی انجام شود؛
- نظارت و تعدیل موقعیت: پیگیری مستمر روند و تنظیم موقعیتها براساس تغییرات بازار. ممکن است نیاز به جابهجایی حد ضرر به نقطه سربهسر یا بستن معامله زودتر از موعد براساس تحلیلهای جدید وجود داشته باشد.
استراتژی ۴ ساعته فارکس
استراتژی ۴ ساعته فارکس یکی از روشهای محبوب در تحلیل تکنیکال است که براساس تحلیل نمودارهای چهار ساعته برای تصمیمگیریهای معاملاتی استفاده میشود. این استراتژی مناسب برای معاملهگرانی است که میخواهند تعادل بین تجارت کوتاهمدت و بلندمدت را حفظ کنند و معمولاً بهدنبال فرصتهای معاملاتی در بازههای زمانی میانمدت هستند.
مفاهیم کلیدی:
- نمودار چهار ساعته: تحلیل قیمتها براساس نمودارهای چهار ساعته که شامل هر کندل یا میله نشاندهندۀ چهار ساعت فعالیت بازار است.
- تحلیل روند: شناسایی روند کلی بازار (صعودی، نزولی یا جانبی) با استفاده از ابزارهایی مانند خطوط روند و میانگینهای متحرک.
- اندیکاتورهای تکنیکال: استفاده از ابزارهایی مانند میانگینهای متحرک (MA)، شاخص قدرت نسبی (RSI) و MACD برای تأیید روند و شناسایی نقاط ورود و خروج.
استراتژی ضد روند فارکس
استراتژی ضد روند (Counter-Trend) به روز ترین استراتژی فارکس است که به تلاش برای کسب سود از تغییرات موقتی و معکوس روندهای اصلی بازار اشاره دارد. برخلاف استراتژیهای دنبالهروی روند که براساس حرکتهای غالب بازار عمل میکنند، استراتژی ضد روند به شناسایی نقاطی میپردازد که ممکن است روند فعلی دچار تغییر شود و بهدنبال بهرهبرداری از این تغییرات است.
مفاهیم کلیدی:
- شناسایی روند اصلی: تحلیل روند کلی بازار برای درک جهت غالب که ممکن است به تغییرات موقتی و معکوس روند درنظر گرفته شود؛
- پیداکردن سیگنالهای معکوس: شناسایی نقاطی که ممکن است روند معکوس شود با استفاده از الگوهای قیمتی و اندیکاتورها؛
- تحلیل تکنیکال: استفاده از ابزارهایی مانند اندیکاتورهای نوسانسنج (مثل RSI و Stochastic)، الگوهای قیمتی (مانند الگوی سر و شانه) و سطوح حمایت و مقاومت برای شناسایی نقاط معکوس.
دریافت سرمایه از پراپ فرم FORFX
پراپ فورافایکس نمونهای از بهترین پراپ تریدینگ است که همکاری ویژهای با بروکر Opofinance دارد. این بروکر که در سال ۲۰۲۰ تأسیس شد، اخیراً موفق به دریافت مجوز از ASIC شده است.
پراپ فورافایکس دو نوع برنامه اصلی برای معاملهگران ارائه میدهد:
- برنامه حساب دمو؛
- برنامه حساب لایو.
شما میتوانید برای تسهیل در فرایند تریدینگ و پاسکردن چالشها، مدل موردنظر را در بروکر اپوفایننس بررسی کنید.
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی جدیدترین استراتژی فارکس پرداختیم و اهمیت روزافزون این استراتژیها در تحلیل و تصمیمگیریهای معاملاتی را مورد بررسی قرار دادیم. فارکس بهعنوان بزرگترین و پرنوسانترین بازار مالی جهان، نیازمند استراتژیهای معاملاتی پیشرفته و دقیق است که قادر به بهرهبرداری از نوسانات و تغییرات بازار باشند. استراتژیهایی مانند استراتژی پرایس اکشن و دنبالهروی روند با تمرکز بر تحلیل حرکت واقعی قیمت و روندهای غالب بازار به معاملهگران این امکان را میدهند که تصمیمات معاملاتی بهتری اتخاذ کنند.
چگونه میتوان بهترین استراتژی جدید فارکس را برای سبک معاملاتی خود انتخاب کرد؟
انتخاب بهترین استراتژی فارکس بستگی به سبک معاملاتی، میزان ریسکپذیری و اهداف مالی شما دارد. برای معاملهگران روزانه که به نوسانات کوتاهمدت توجه دارند، استراتژیهایی مانند استراتژی ۴ ساعته یا پرایس اکشن میتواند مناسب باشد. برای کسانی که بهدنبال نوسانات بلندمدتتر هستند، استراتژیهای دنبالهروی روند و ضدروند میتواند مفید باشد. بررسی ویژگیهای هر استراتژی و آزمون آنها در شرایط بازار مختلف میتواند به انتخاب بهترین استراتژی کمک کند.
آیا استفاده از چندین استراتژی فارکس بهطور همزمان میتواند مفید باشد؟
بله، استفاده از چندین استراتژی فارکس میتواند مفید باشد بهشرطیکه با دقت و مدیریت مناسب انجام شود. ترکیب استراتژیهای مختلف میتواند به تنوع در معاملات کمک و فرصتهای بیشتری برای بهرهبرداری از شرایط مختلف بازار فراهم کند. بااینحال، مدیریت ریسک و نظارت مستمر بر عملکرد استراتژیها ضروری است تا از پیچیدگی و تضادهای احتمالی جلوگیری شود.
چه ویژگیهایی باید در انتخاب یک استراتژی فارکس جدید مدنظر قرار گیرد؟
در انتخاب یک استراتژی فارکس جدید، باید به مواردی همچون سازگاری با سبک معاملاتی، تطابق با شرایط بازار و آزمون عملی توجه داشت.